JICHT

Latijnse naam: Gout
Jicht wordt ook wel arthritis urica en gewrichtsontsteking genoemd.

In het kort 

Jicht is een veelvoorkomende vorm van gewrichtsontsteking die ontstaat door een te hoog urinezuurgehalte in het lichaam. Hierdoor vormen zich scherpe urinezuurkristallen in de gewrichten, wat leidt tot pijn, zwelling en roodheid.

Meestal treft jicht de grote teen, maar het kan ook voorkomen in knieën, polsen, enkels en vingers. Hoewel erfelijkheid een rol kan spelen, blijkt uit onderzoek dat een gezonde leefstijl, evenwichtige voeding en ontzuring jichtaanvallen aanzienlijk kunnen verminderen of zelfs helemaal voorkomen [1-7].

In dit dossier ontdekt u wat jicht precies is, wat de oorzaken zijn en welke natuurlijke remedies kunnen helpen om het lichaam te ondersteunen bij herstel.

Belangrijkste feiten 

Dit zijn de belangrijkste feiten over jicht op een rijtje: 

• Ruim 3 op de 100 mensen in Nederland hebben jicht.
• Jicht wordt veroorzaakt door ophoping van urinezuurkristallen in de gewrichten.
• Het komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen en ontstaat meestal na het 40e levensjaar.
• De grote teen is meestal het eerste gewricht dat wordt aangetast.
• Het is een chronische aandoening, maar de aanvallen kunnen worden beheerst.
• Een gezonde levensstijl en het vermijden van triggerfactoren, zoals alcohol en voedingsmiddelen rijk aan purines, kunnen helpen bij het verminderen van aanvallen.
• Recent wetenschappelijk onderzoek uit 2022 toont aan dat een gezonde levensstijl het genetische risico op jicht met minstens één derde kan verminderen.

Symptomen 

Jichtaanvallen beginnen vaak plotseling en kunnen extreme pijn veroorzaken, meestal in één gewricht.

De symptomen zijn onder andere:

• Hevige pijn
• Zwelling
• Rode huid
• Warmte
• Schilferende of jeukende huid
• Slechte beweegbaarheid van het gewricht
• Koorts
• Misselijkheid
• Braken
• Soms kunnen nierstenen ontstaan

Verloop 

Een jichtaanval heeft meestal een karakteristiek verloop:

Een acute jichtaanval duurt vaak 3 tot 10 dagen en het verloop gaat vaak als volgt:

• De eerste 24-48 uur zijn meestal het meest intens. De pijn bereikt dan zijn hoogtepunt en de gewrichten zijn extreem gevoelig.
• Na deze piekperiode nemen de symptomen geleidelijk af. De pijn en zwelling verminderen langzaam over een periode van enkele dagen.
• De volledige aanval, inclusief de herstelfase, is meestal binnen 1-2 weken voorbij.

Het is belangrijk om te weten dat:

• Zonder behandeling kunnen aanvallen langer duren
• De frequentie van aanvallen verschilt per persoon. Sommigen hebben jaren tussen aanvallen, anderen krijgen ze vaker

Bij chronische jicht: Als jicht niet goed wordt behandeld, kan het chronisch worden. Dan kunnen de aanvallen frequenter voorkomen en kunnen er blijvende gewrichtsbeschadigingen ontstaan. Bekijk hier de natuurlijke behandeling.

Ook kunnen er jichtknobbels ontstaan. Deze 'tophi' zijn niet-pijnlijke ophopingen van urinezuurkristallen die zichtbaar worden onder de huid. Ze komen vaak voor bij gewrichten en op de oren . 

Oorzaken & risicofactoren 

Jicht wordt veroorzaakt door een te hoog urinezuurgehalte in het bloed, wat leidt tot de vorming van kristallen die zich in de gewrichten ophopen. De belangrijkste oorzaken en risicofactoren zijn [1,7-11]:

Primaire oorzaken:

• Overmatige purineconsumptie: Voedingsmiddelen zoals orgaanvlees, zeevruchten, rood vlees en alcohol (vooral bier) verhogen het urinezuur.
• Obesitas: Overgewicht verhoogt het risico doordat het lichaam meer urinezuur aanmaakt en minder goed uitscheidt.
• Genetische factoren: Jicht kan in families voorkomen, wat wijst op een genetische aanleg.
• Bepaalde medicijnen: Diuretica (plaspillen) en medicijnen voor hoge bloeddruk kunnen het urinezuurgehalte verhogen.
• Nierproblemen: Als de nieren niet goed functioneren, wordt urinezuur minder effectief uitgescheiden.

Bijkomende factoren:

1. Verminderde nierfunctie
   • Veroorzaakt door verminderde nierfunctie of gebruik van bepaalde medicijnen
   • Leidt tot slechte afvoer van urinezuur
2. Versnelde celafbraak
   • Kan optreden bij psoriasis, chemotherapie
   • Ook bij overgewicht en zeldzame stofwisselingsziekten
   • Alcoholgebruik kan dit verergeren
3. Natuurlijke verzuring
   • Na het 40ste levensjaar wordt het lichaam steeds meer verzuurd
   • Verminderde afvoer van zure afvalstoffen
   • Bij vrouwen na de overgang stopt de natuurlijke afvoer van zure afvalstoffen via menstruatie en dit kan leiden tot jicht

Medicatie 

De behandeling van jicht richt zich op het verlichten van symptomen en het verlagen van urinezuur in het bloed.

Meest voorgeschreven medicijnen:

NSAID's (Non-Steroidal Anti-Inflammatory Drugs)

• Voorbeelden: ibuprofen, naproxen, diclofenac
• Verminderen pijn en ontsteking
• Bijwerkingen: maagklachten, verhoogd risico op maagzweren

Colchicine

• Helpt ontstekingen tijdens een acute jichtaanval te verminderen
• Wordt alleen bij acute aanvallen gebruikt
• Maximaal 5 mg per kuur (niet overschrijden)
• Kuur niet binnen drie dagen herhalen
• Bijwerkingen: maag-darmklachten, verminderde weerstand

Corticosteroïden (zoals prednison en prednisolon)

• Geschikt als NSAID’s en colchicine niet voldoende werken of niet verdragen worden
• Kunnen als tablet of injectie worden toegediend
• Bijwerkingen: gewichtstoename, verhoogde bloedsuikerspiegel, botontkalking bij langdurig gebruik

Uraat-verlagende middelen

• Voorbeelden: allopurinol, febuxostat
• Verlagen urinezuurspiegels op lange termijn
• Kunnen tijdelijk klachten verergeren bij de start van de behandeling
• Niet geschikt bij: lever- of nierproblemen
• Bijwerkingen: huiduitslag, allergische reacties, lever- en nierproblemen

Natuurlijke ondersteuning 

Steeds meer onderzoek toont aan dat natuurlijke behandelmethoden een belangrijke rol spelen bij het beheersen van jicht [1-26]. Een effectieve aanpak bestaat uit meerdere onderdelen:

Ontzuren van het lichaam

Via voeding en suppletie
60% basisch en purine-arm dieet + basische supplementen [3,7-12]

Een basisch voedingspatroon helpt het lichaam om urinezuur beter af te voeren. In theorie zou een verhouding van 80% basische en 20% verzurende voeding ideaal zijn, maar in de praktijk is dit niet aan te raden. Verzurende voeding bevat namelijk ook essentiële voedingsstoffen die belangrijk zijn voor een gezond lichaam.

De beste aanpak? Een gevarieerd voedingspatroon in combinatie met basische suppletie. Zo krijgt het lichaam alle voedingsstoffen binnen én wordt de ophoping van urinezuur - de hoofdoorzaak van jicht - effectief verminderd.

Een goede richtlijn is 60% basische en 40% zuurvormende voeding. Daarnaast is het belangrijk om voeding met een hoog purinegehalte te beperken, omdat purines in het lichaam worden omgezet in urinezuur.

Purines komen vooral voor in:

• Rood vlees en orgaanvlees
• Bepaalde vissoorten, vooral sardines, makreel en haring
• Schaaldieren
• Gefermenteerde producten
• Alcohol, met name bier

Basische voeding:

• Groenten en fruit
• Kruiden (zeer basisch)
• Pompoen, komkommer, tomaat
• Zoete aardappel
• Banaan, peer, appel

Zuurvormende voeding:

• Vlees en vleeswaren
• Vis en zeevruchten
• Zuivel en kaas
• Koffie en zwarte thee
• Alcohol
• Geraffineerde suikers
• Bewerkte voeding

Wilt u hiermee aan de slag? In ons behandelplan vindt u een praktisch weekmenu, een complete purinelijst en een overzichtelijke zuur-base voedingslijst. Download direct

Welke basische supplementen zijn belangrijk?

Jicht is een sterk signaal van verzuring. Basische suppletie is essentieel om urinezuren op te lossen en nieuwe ophoping te voorkomen.

Er zijn drie belangrijke stappen in het ontzuringsproces:

1. Ontzuren: urinezuren oplossen en afvoeren

Dit kan met basisch water, gemaakt met basische druppels of capsules met natriumbicarbonaat, calcium of magnesium.

Bekijk basische druppels
Bekijk basische capsules

Let op: Kies capsules die pas in de darmen worden opgenomen, zodat de werkzame stoffen optimaal worden benut.

2. Afvoeren: het lichaam helpen om zure afvalstoffen kwijt te raken

Een basische kruidenthee met een breed scala aan basische kruiden en antioxidanten ondersteunt de afvoer van zure afvalstoffen. Drink de thee op verschillende momenten gedurende de dag om een snellere afvoer te stimuleren.

Bekijk basische thee

3. Aanvullen: mineralen aanvullen die door verzuring verloren gaan

Bij jicht verbruikt het lichaam extra mineralen om urinezuur te neutraliseren. Wanneer deze mineralen opraken, worden ze onttrokken aan botten, haar en nagels. Daarom is het aanvullen van mineraaldepots essentieel voor herstel.

Bekijk basische mineralen

Extra ondersteuning: basisch badzout
Een basisch bad kan helpen om urinezuren via de huid af te voeren. Het opent de poriën, stimuleert de doorbloeding en de lymfestroom en helpt zo het lichaam te ontzuren. Ook kan het verlichting geven bij pijn.

Voor optimaal effect:

• Gebruik basisch badzout met een pH van 8 of hoger
• Neem 4 keer per week een bad van 30-45 minuten bij 37-39°C

Leefstijladviezen

De onderstaande adviezen zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek [18-25].

1. Beweeg verstandig

• Lage tot matige intensiteitsoefeningen zijn gunstig voor jicht en helpen urinezuurspiegels te beheersen.
• Regelmatige beweging kan het risico op jichtknobbels (tophi) verminderen.
• Beweeg op geleide van pijn: kies niet-belastende oefeningen zoals wandelen, zwemmen of yoga om gewrichten soepel te houden.
• Vermijd hoge intensiteitsoefeningen zoals sprinten, HIIT en intensief fietsen, omdat deze urinezuur kunnen verhogen.
• Begin geleidelijk en blijf consistent: minstens 150 minuten per week matig bewegen is ideaal.
• Wees voorzichtig na een jichtaanval: kies beweging die de pijn niet verergert.

2. Zorg voor optimale hydratatie

• Voldoende water drinken helpt urinezuur te verdunnen en uit te scheiden.
• Uitdroging kan urinezuurwaarden verhogen en jichtaanvallen uitlokken.

3. Handhaaf een gezond gewicht op de juiste manier

• Overgewicht verhoogt het risico op jicht, afvallen kan helpen om aanvallen te verminderen.
• Val geleidelijk af: abrupt gewichtsverlies kan urinezuur verhogen en jicht verergeren.
• Vermijd crashdiëten en koolhydraatarme, eiwitrijke diëten, omdat die urinezuurspiegels kunnen verhogen.

4. Beperk of vermijd suikers en alcohol

• Suikers en alcohol hebben een negatief effect op urinezuurspiegels.
• Overmatig alcoholgebruik, vooral bier en sterke drank, verhoogt het risico op jichtaanvallen.

5. Verminder stress

• Stress kan bijdragen aan jichtaanvallen en verbruikt mineralen zoals calcium.
• Ontspanningstechnieken kunnen helpen de kans op jichtaanvallen te verkleinen.

Hulp en ondersteuning

Advies

Wilt u graag persoonlijk advies van de zuur-basekennis specialisten? Neem dan contact op via: www.zuurbasekennis.nl/Contact

Behandelplan

Download

Bronnen

[1] Zhang, Y., Yang, R., Dove, A., Li, X., Yang, H., Li, S., ... & Wang, Y. (2022). Healthy lifestyle counteracts the risk effect of genetic factors on incident gout: a large population-based longitudinal study. BMC medicine, 20(1), 1-12. [2] Kanbara, A., Hakoda, M., & Seyama, I. (2010). Urine alkalization facilitates uric acid excretion. Nutrition journal, 9, 1-5. [3] Medlineplus. Geraadpleegd op 8 augustus 2023 van: https://medlineplus.gov/genetics/condition/gout/#causes [4] Pillinger, M. H., & Mandell, B. F. (2020, June). Therapeutic approaches in the treatment of gout. In Seminars in Arthritis and Rheumatism (Vol. 50, No. 3, pp. S24-S30). WB Saunders. [5] Yokose, C., McCormick, N., & Choi, H. K. (2021). The role of diet in hyperuricemia and gout. Current opinion in rheumatology, 33(2), 135. [6] Yokose, C., McCormick, N., & Choi, H. K. (2021). Dietary and lifestyle-centered approach in gout care and prevention. Current rheumatology reports, 23, 1-15. [7] Zhang, Y., Chen, S., Yuan, M., Xu, Y., & Xu, H. (2022). Gout and diet: a comprehensive review of mechanisms and management. Nutrients, 14(17), 3525. [8] Zhang, Y., Chen, C., Choi, H., Chaisson, C., Hunter, D., Niu, J., & Neogi, T. (2012). Purine-rich foods intake and recurrent gout attacks. Annals of the rheumatic diseases, 71(9), 1448-1453. [9] Cândido, F. G., Alves, R. D. M., de Oliveira Freitas, D. M., Bittencourt, J. M., Rocha, D. M. U. P., & Alfenas, R. D. C. G. (2022). Urate-lowering effect of calcium supplementation: Analyses of a randomized controlled trial. Clinical Nutrition ESPEN, 49, 86-91. [10] Barbera, M., Tsirgiotis, A., Barbera, M., & Paola, Q. (2016). The importance of potassium citrate and potassium bicarbonate in the treatment of uric acid renal stones. Archivio Italiano di Urologia e Andrologia, 88(4), 341-342. [11] Magnesium: Zhang, Y., & Qiu, H. (2018). Dietary magnesium intake and hyperuricemia among US adults. Nutrients, 10(3), 296. [12] Lei, L., & Wang, J. G. (2018). Dietary sodium intake and serum uric acid: a mini-review. Pulse, 6(1-2), 124-129. [18] Maiuolo, J., Oppedisano, F., Gratteri, S., Muscoli, C., & Mollace,V. (2016). Regulation of uric acid metabolism and excretion. International journal of cardiology, 213, 8-14. [19] Gout. Geraadpleegd op 15 augustus 2023 van: https://www.niams.nih.gov/health-topics/gout [20] Ma, L., Sun, R., Jia, Z., Zou, Y., Xin, Y., Cheng, X., ... & Li, C. (2018). Clinical characteristics associated with subcutaneous tophi formation in Chinese gout patients: a retrospective study. Clinical rheumatology, 37, 1359-1365. [21] Park, D. Y., Kim, Y. S., Ryu, S. H., & Jin, Y. S. (2019). The association between sedentary behavior, physical activity and hyperuricemia. Vascular health and risk management, 291-299. [22] Jablonski, K., Young, N. A., Henry, C., Caution, K., Kalyanasundaram, A., Okafor, I., ... & Schlesinger, N. (2020). Physical activity prevents acute inflammation in a gout model by downregulation of TLR2 on circulating neutrophils as well as inhibition of serum CXCL1 and is associated with decreased pain and inflammation in gout patients. PloS one, 15(10), e0237520. [23] Kakutani-Hatayama, M., Kadoya, M., Okazaki, H., Kurajoh, M., Shoji, T., Koyama, H., ... & Yamamoto, T. (2017). Nonpharmacological management of gout and hyperuricemia: hints for better lifestyle. American journal of lifestyle medicine, 11(4), 321- 329. [24] Gwinnutt, J. M., Wieczorek, M., Cavalli, G., Balanescu, A., Bischoff- Ferrari, H. A., Boonen, A., ... & Verstappen, S. M. (2022). Effects of physical exercise and body weight on disease-specific outcomes of people with rheumatic and musculoskeletal diseases (RMDs): systematic reviews and meta-analyses informing the 2021 EULAR recommendations for lifestyle improvements in people with RMDs. RMD open, 8(1), e002168. [25] Burke, B. T., Köttgen, A., Law, A., Gwen Windham, B., Segev, D., Baer, A. N., ... & McAdams?DeMarco, M. A. (2015). Physical function, hyperuricemia, and gout in older adults. Arthritis care & research, 67(12), 1730-1738. [26] Swift, D. L., McGee, J. E., Earnest, C. P., Carlisle, E., Nygard, M., & Johannsen, N. M. (2018). The effects of exercise and physical activity on weight loss and maintenance. Progress in cardiovascular diseases, 61(2), 206-213.