JICHT
Latijnse naam: Gout
Jicht wordt ook wel arthritis urica en gewrichtsontsteking genoemd.
In het kort
Jicht is een veelvoorkomende vorm van gewrichtsontsteking die ontstaat door een te hoog urinezuurgehalte in het lichaam. Hierdoor vormen zich scherpe urinezuurkristallen in de gewrichten, wat leidt tot pijn, zwelling en roodheid.
Meestal treft jicht de grote teen, maar het kan ook voorkomen in knieën, polsen, enkels en vingers. Hoewel erfelijkheid een rol kan spelen, blijkt uit onderzoek dat een gezonde leefstijl, evenwichtige voeding en ontzuring jichtaanvallen aanzienlijk kunnen verminderen of zelfs helemaal voorkomen [1-7].
In dit dossier ontdekt u wat jicht precies is, wat de oorzaken zijn en welke natuurlijke remedies kunnen helpen om het lichaam te ondersteunen bij herstel.
Belangrijkste feiten
Dit zijn de belangrijkste feiten over jicht op een rijtje:
- Ruim 3 op de 100 mensen in Nederland hebben jicht.
- Jicht wordt veroorzaakt door ophoping van urinezuurkristallen in de gewrichten.
- Het komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen en ontstaat meestal na het 40e levensjaar.
- De grote teen is meestal het eerste gewricht dat wordt aangetast.
- Het is een chronische aandoening, maar de aanvallen kunnen worden beheerst.
- Een gezonde levensstijl en het vermijden van triggerfactoren, zoals alcohol en voedingsmiddelen rijk aan purines, kunnen helpen bij het verminderen van aanvallen.
- Recent wetenschappelijk onderzoek uit 2022 toont aan dat een gezonde levensstijl het genetische risico op jicht met minstens één derde kan verminderen.
Symptomen
Jichtaanvallen beginnen vaak plotseling en kunnen extreme pijn veroorzaken, meestal in één gewricht.
De symptomen zijn onder andere:
- Hevige pijn
- Zwelling
- Rode huid
- Warmte
- Schilferende of jeukende huid
- Slechte beweegbaarheid van het gewricht
- Koorts
- Misselijkheid
- Braken
- Soms kunnen nierstenen ontstaan
Verloop
Een jichtaanval heeft meestal een karakteristiek verloop:
Een acute jichtaanval duurt vaak 3 tot 10 dagen en het verloop gaat vaak als volgt:
- De eerste 24-48 uur zijn meestal het meest intens. De pijn bereikt dan zijn hoogtepunt en de gewrichten zijn extreem gevoelig.
- Na deze piekperiode nemen de symptomen geleidelijk af. De pijn en zwelling verminderen langzaam over een periode van enkele dagen.
- De volledige aanval, inclusief de herstelfase, is meestal binnen 1-2 weken voorbij.
Het is belangrijk om te weten dat:
- Zonder behandeling kunnen aanvallen langer duren
- De frequentie van aanvallen verschilt per persoon. Sommigen hebben jaren tussen aanvallen, anderen krijgen ze vaker
Bij chronische jicht: Als jicht niet goed wordt behandeld, kan het chronisch worden. Dan kunnen de aanvallen frequenter voorkomen en kunnen er blijvende gewrichtsbeschadigingen ontstaan. Bekijk hier de natuurlijke behandeling.
Ook kunnen er jichtknobbels ontstaan. Deze 'tophi' zijn niet-pijnlijke ophopingen van urinezuurkristallen die zichtbaar worden onder de huid. Ze komen vaak voor bij gewrichten en op de oren .
Oorzaken & risicofactoren
Jicht wordt veroorzaakt door een te hoog urinezuurgehalte in het bloed, wat leidt tot de vorming van kristallen die zich in de gewrichten ophopen. De belangrijkste oorzaken en risicofactoren zijn [1,7-11]:
Primaire oorzaken:
- Overmatige purineconsumptie: Voedingsmiddelen zoals orgaanvlees, zeevruchten, rood vlees en alcohol (vooral bier) verhogen het urinezuur.
- Obesitas: Overgewicht verhoogt het risico doordat het lichaam meer urinezuur aanmaakt en minder goed uitscheidt.
- Genetische factoren: Jicht kan in families voorkomen, wat wijst op een genetische aanleg.
- Bepaalde medicijnen: Diuretica (plaspillen) en medicijnen voor hoge bloeddruk kunnen het urinezuurgehalte verhogen.
- Nierproblemen: Als de nieren niet goed functioneren, wordt urinezuur minder effectief uitgescheiden.
Bijkomende factoren:
- Verminderde nierfunctie
- Veroorzaakt door verminderde nierfunctie of gebruik van bepaalde medicijnen
- Leidt tot slechte afvoer van urinezuur
- Versnelde celafbraak
- Kan optreden bij psoriasis, chemotherapie
- Ook bij overgewicht en zeldzame stofwisselingsziekten
- Alcoholgebruik kan dit verergeren
- Natuurlijke verzuring
- Na het 40ste levensjaar wordt het lichaam steeds meer verzuurd
- Verminderde afvoer van zure afvalstoffen
- Bij vrouwen na de overgang stopt de natuurlijke afvoer van zure afvalstoffen via menstruatie en dit kan leiden tot jicht
Medicatie
De behandeling van jicht richt zich op het verlichten van symptomen en het verlagen van urinezuur in het bloed.
Meest voorgeschreven medicijnen:
NSAID's (Non-Steroidal Anti-Inflammatory Drugs)
- Voorbeelden: ibuprofen, naproxen, diclofenac
- Verminderen pijn en ontsteking
- Bijwerkingen: maagklachten, verhoogd risico op maagzweren
Colchicine
- Helpt ontstekingen tijdens een acute jichtaanval te verminderen
- Wordt alleen bij acute aanvallen gebruikt
- Maximaal 5 mg per kuur (niet overschrijden)
- Kuur niet binnen drie dagen herhalen
- Bijwerkingen: maag-darmklachten, verminderde weerstand
Corticosteroïden (zoals prednison en prednisolon)
- Geschikt als NSAID’s en colchicine niet voldoende werken of niet verdragen worden
- Kunnen als tablet of injectie worden toegediend
- Bijwerkingen: gewichtstoename, verhoogde bloedsuikerspiegel, botontkalking bij langdurig gebruik
Uraat-verlagende middelen
- Voorbeelden: allopurinol, febuxostat
- Verlagen urinezuurspiegels op lange termijn
- Kunnen tijdelijk klachten verergeren bij de start van de behandeling
- Niet geschikt bij: lever- of nierproblemen
- Bijwerkingen: huiduitslag, allergische reacties, lever- en nierproblemen
Natuurlijke ondersteuning
Steeds meer onderzoek toont aan dat natuurlijke behandelmethoden een belangrijke rol spelen bij het beheersen van jicht [1-26]. Een effectieve aanpak bestaat uit meerdere onderdelen:
Ontzuren van het lichaam
Via voeding en suppletie
60% basisch en purine-arm dieet + basische supplementen [3,7-12]
Een basisch voedingspatroon helpt het lichaam om urinezuur beter af te voeren. In theorie zou een verhouding van 80% basische en 20% verzurende voeding ideaal zijn, maar in de praktijk is dit niet aan te raden. Verzurende voeding bevat namelijk ook essentiële voedingsstoffen die belangrijk zijn voor een gezond lichaam.
De beste aanpak? Een gevarieerd voedingspatroon in combinatie met basische suppletie. Zo krijgt het lichaam alle voedingsstoffen binnen én wordt de ophoping van urinezuur - de hoofdoorzaak van jicht - effectief verminderd.
Een goede richtlijn is 60% basische en 40% zuurvormende voeding. Daarnaast is het belangrijk om voeding met een hoog purinegehalte te beperken, omdat purines in het lichaam worden omgezet in urinezuur.
Purines komen vooral voor in:
- Rood vlees en orgaanvlees
- Bepaalde vissoorten, vooral sardines, makreel en haring
- Schaaldieren
- Gefermenteerde producten
- Alcohol, met name bier
Basische voeding:
- Groenten en fruit
- Kruiden (zeer basisch)
- Pompoen, komkommer, tomaat
- Zoete aardappel
- Banaan, peer, appel
Zuurvormende voeding:
- Vlees en vleeswaren
- Vis en zeevruchten
- Zuivel en kaas
- Koffie en zwarte thee
- Alcohol
- Geraffineerde suikers
- Bewerkte voeding
Wilt u hiermee aan de slag? In ons behandelplan vindt u een praktisch weekmenu, een complete purinelijst en een overzichtelijke zuur-base voedingslijst. Download direct
Welke basische supplementen zijn belangrijk?
Jicht is een sterk signaal van verzuring. Basische suppletie is essentieel om urinezuren op te lossen en nieuwe ophoping te voorkomen.
Er zijn drie belangrijke stappen in het ontzuringsproces:
1. Ontzuren: urinezuren oplossen en afvoeren
Dit kan met basisch water, gemaakt met basische druppels of capsules met natriumbicarbonaat, calcium of magnesium.
Bekijk basische druppels
Bekijk basische capsules
Let op: Kies capsules die pas in de darmen worden opgenomen, zodat de werkzame stoffen optimaal worden benut.
2. Afvoeren: het lichaam helpen om zure afvalstoffen kwijt te raken
Een basische kruidenthee met een breed scala aan basische kruiden en antioxidanten ondersteunt de afvoer van zure afvalstoffen. Drink de thee op verschillende momenten gedurende de dag om een snellere afvoer te stimuleren.
3. Aanvullen: mineralen aanvullen die door verzuring verloren gaan
Bij jicht verbruikt het lichaam extra mineralen om urinezuur te neutraliseren. Wanneer deze mineralen opraken, worden ze onttrokken aan botten, haar en nagels. Daarom is het aanvullen van mineraaldepots essentieel voor herstel.
Extra ondersteuning: basisch badzout
Een basisch bad kan helpen om urinezuren via de huid af te voeren. Het opent de poriën, stimuleert de doorbloeding en de lymfestroom en helpt zo het lichaam te ontzuren. Ook kan het verlichting geven bij pijn.
Voor optimaal effect:
- Gebruik basisch badzout met een pH van 8 of hoger
- Neem 4 keer per week een bad van 30-45 minuten bij 37-39°C
Leefstijladviezen
De onderstaande adviezen zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek [18-25].
1. Beweeg verstandig
- Lage tot matige intensiteitsoefeningen zijn gunstig voor jicht en helpen urinezuurspiegels te beheersen.
- Regelmatige beweging kan het risico op jichtknobbels (tophi) verminderen.
- Beweeg op geleide van pijn: kies niet-belastende oefeningen zoals wandelen, zwemmen of yoga om gewrichten soepel te houden.
- Vermijd hoge intensiteitsoefeningen zoals sprinten, HIIT en intensief fietsen, omdat deze urinezuur kunnen verhogen.
- Begin geleidelijk en blijf consistent: minstens 150 minuten per week matig bewegen is ideaal.
- Wees voorzichtig na een jichtaanval: kies beweging die de pijn niet verergert.
2. Zorg voor optimale hydratatie
- Voldoende water drinken helpt urinezuur te verdunnen en uit te scheiden.
- Uitdroging kan urinezuurwaarden verhogen en jichtaanvallen uitlokken.
3. Handhaaf een gezond gewicht op de juiste manier
- Overgewicht verhoogt het risico op jicht, afvallen kan helpen om aanvallen te verminderen.
- Val geleidelijk af: abrupt gewichtsverlies kan urinezuur verhogen en jicht verergeren.
- Vermijd crashdiëten en koolhydraatarme, eiwitrijke diëten, omdat die urinezuurspiegels kunnen verhogen.
4. Beperk of vermijd suikers en alcohol
- Suikers en alcohol hebben een negatief effect op urinezuurspiegels.
- Overmatig alcoholgebruik, vooral bier en sterke drank, verhoogt het risico op jichtaanvallen.
5. Verminder stress
- Stress kan bijdragen aan jichtaanvallen en verbruikt mineralen zoals calcium.
- Ontspanningstechnieken kunnen helpen de kans op jichtaanvallen te verkleinen.
Hulp en ondersteuning
Advies
Wilt u graag persoonlijk advies van de zuur-basekennis specialisten? Neem dan contact op via: www.zuurbasekennis.nl/Contact
Behandelplan
Bronnen
[1] Zhang, Y., Yang, R., Dove, A., Li, X., Yang, H., Li, S., ... & Wang, Y. (2022). Healthy lifestyle counteracts the risk effect of genetic factors on incident gout: a large population-based longitudinal study. BMC medicine, 20(1), 1-12. |
ZOEK EEN ADVIESDROGIST
Persoonlijk 1-op-1 advies en de genoemde producten zijn verkrijgbaar bij adviesdrogisterijen en gezondheidswinkels die zich hebben gespecialiseerd in behandelingen op basis van ontzuren. Deze drogisterijen hebben doorgaans alle producten uit onze behandelplannen op voorraad. Voer in het veld hieronder uw postcode in om uw dichtstbijzijnde drogist te vinden.
ONLINE VERKRIJGBAARHEID
Zowel de aanbevolen producten uit uw behandelplan als de aanvullende producten zijn vrij verkrijgbaar via diverse online winkels. Door de omschrijving van de voor u aanbevolen en aanvullende producten in te toetsen in Google vindt u snel een goede aanbieder. Er is één gespecialiseerde en professionele aanbieder die alle genoemde producten in het assortiment heeft.